Fesat Suçu ve Cezası

Fesat Suçu nedir?

Fesat suçu, Askeri Ceza Kanununun 97’inci maddesine göre; birden fazla askeri şahsın amir veya üstlerine karşı itaatsizlik, fiili taarruz ya da mukavemet suçlarını işlemek için ittifak etmeleridir. Fesat suçu açısından üç ayrı suçtan birini işlemek için ittifak etmek yeterlidir. Bir “ittifak” daima, askeri şahıslar arasında karşılıklı bir anlaşmayı gerektirir. Ve bu anlaşma özel beyanlarla yani sözlerle, yazı ile ve diğer şekillerde ortaya çıkabilir. Yapılan bu ittifaka  susmak suretiyle veya diğer zımni hareketlerle ittifak edilmiş olunmaz. Askeri şahıslar arasındaki bu ittifak, askeri birlikte ciddi bir disiplin zafiyeti doğuracağından kanun koyucu bu türden eylemleri fesat olarak adlandırmış ve cezalandırmıştır. 

Madde 97 – 1. Birden ziyade askeri şahıslar bir amire veya mafevka hep birlikte itaatsizlik veya mukavemet veya fiilen taarruz etmek (M. 86, 90, 91) için ittifak ederlerse fesat sayılır ve ceza, ittifak edenlerin yapmak için ittifak ettikleri cürme tatbik edilecek kanun maddesine göre tayin ve ölüm ile müebbet ağır hapisten başka hallerde üç aydan iki seneye kadar artırılır. 2. İttifak edenler eğer suçu işlerse ceza ölüm ve müebbet ağır hapisten başka hallerde 50’nci madde mucibince arttırılır.

Fesat Suçunu Kimler İşleyebilir?

Fesat suçu, Askeri Ceza Kanununun 3’üncü maddesinde sayılan askeri şahıslarca işlenebilir. Askerî şahıslar; subaylar, astsubaylar, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er, erbaş ve erler ile askerî öğrencilerdir. Ancak TSK’da çalışan sivil memurlar fesat suçunun faili olamazlar.  Sadece asker şahıslarca işlenebilen suçlara sırf askeri suç denilir. 

Fesat Suçu Nasıl İşlenir?

Fiilin nasıl yapılacağı, araçları, icrasının zamanı ve yeri hakkında inceden inceye görüşmeye ve anlaşmaya ihtiyaç yoktur. Müzakere ve ardından ittifakla yani böyle bir hazırlık süreci ile fesat suçu işlenmiş olur. Sadece failler arasında bir anlaşma bulunması, filin suç teşkili etmesi için yeterlidir. Fesat suçu bir soyut tehlike suçudur. Yani somut olarak itaatsizlik, mukavemet veya fiili taarruz gerçekleşmeyecek ancak bu suçların işlenmesi için bir ortaklık kurulmuş olacaktır. Askeri şahısların en az iki kişi olması ve maksatlarının aşağıdaki suçları işlemek olması gerekir. Askeri Ceza Kanununa göre Fesat Suçu 3 ayrı suç için anlaşma suretiyle işlenebilir. Bunlar;

1-Emre İtaatsizlik

Askeri Yargıtay içtihatlarına göre emre itaatsizliğin sadece suç olarak değil TSK Disiplin Kanununa göre disiplinsizlik hali de fesat suçu kapsamındadır. Buna göre As.C.K.nun 87, 88 ve 89 uncu maddelerindeki itaatsizlik fiilleri yanında TSK Disiplin Kanununun 19. maddesindeki itaatsizlik fiili de buna dahildir. Keza 89’uncu maddedeki suçun neticelerinin meydana gelip gelmemesi de önemli değildir. Suçun manevi unsuru “kast”tır. Askeri şahıslar amir veya üstlerine karşı itaatsizlik etmek için aralarında anlaşma yaptıkları an bu suç işlenmiş sayılır. Eğer emre itaatsizlikte ısrar suçu gerçekleşirse faillere 87, 88 ve 79. maddelere göre verilecek ceza artırılacaktır. (m. 97/2)

İtaatsizlikte ısrar edenlerin cezası: Madde 87 – 1. (Değişik: 22/3/2000-4551/22 md.) Hizmete ilişkin emri hiç yapmayan asker kişiler bir aydan bir seneye kadar, emrin yerine getirilmesini söz veya fiili ile açıkça reddeden veya emir tekrar edildiği halde emri yerine getirmeyenler, üç aydan iki seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar. 2. Yukarıki fıkrada yazılı suçlar seferberlikte yapılırsa beş ve düşman karşısında yapılırsa on seneye kadar ağır hapis cezası hükmolunur.

Toplu asker karşısında veya hizmetten savuşmak için veya silahlı iken yapılan itaatsizliğin cezaları: Madde 88 – (Değişik: 22/3/2000-4551/23 md.) 87 nci maddede yazılı itaatsizlik suçlarını; toplu asker karşısında yahut silah başı emrine karşı veya silahlı iken veya hizmetten kısmen veya tamamen sıyrılmak kastı ile yapanlar altı aydan beş seneye kadar hapis, seferberlikte beş seneye kadar ağır hapis ve düşman karşısında on seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar.

Büyük zararlar veren itaatsizliğin cezaları : Madde 89 – 1. (Değişik: 22/3/2000-4551/24 md.) Emre itaatsizlik sonucu bir insanın hayatını tehlikeye koyan, memleketin veya bir askeri birliğin güvenliğini veya savaş hazırlığını veya eğitimini önemli derecede ihlal eden veya büyük bir zarar meydana getiren yahut başkasının malına önemli bir zarar veren asker kişiler, bir seneden on seneye kadar hapis, seferberlikte iki seneden onbeş seneye kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılır. 2. Düşman karşısında ölüm cezası veyahut on beş seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis ile cezalandırılır.

 

2-Mukavemet

Mukavemet suçu Askeri Ceza Kanununun 90. maddesinde yer almaktadır. Askeri bir şahsın amir ya da üstüne zorla veya tehditle hizmete ilişkin bir emri yaptırmaması şeklinde meydana gelir. Birden fazla askeri şahsın amir veya üstlerine karşı mukavemet göstermek için anlaşmaları halinde fesat suçu oluşur. Eğer anlaşma sonucunda mukavemet suçu işlenirse faillere 90. maddeden verilecek ceza artırılacaktır. (m. 97/2)

Madde 90 –1. Bir amiri veya mafevkını zorla ve tehdit ile hizmet emrini ifadan menetmeğe, yahut hizmete mütaallik bir muameleyi yapmak veya yapmamak için zorlamağa kalkışan mukavemet cürmünü yapmış olur. Bu cürmü işleyenler altı aydan on seneye kadar, az vahim hallerde üç aydan az olmamak üzere hapis, seferberlikte iki seneden, az vahim hallerde altı aydan aşağı olmamak üzere hapis cezalariyle cezalandırılır. 2. Mukavemet cürmü amirin muhafazasına memur olan yahut bu maksatla getirilen erbaşa ve ere karşı yapılırsa yine aynı ceza verilir.

3- Amire veya Üste Fiilen Taarruz

Fesat suçunun üçüncü şekli amire veya üste fiilen taarruz(darp-saldırı) amacıyla birden fazla asker şahsın anlaşması yoluyla gerçekleşir. Eğer amire veya üste fiilen saldırı suçu gerçekleşirse faillere 91. maddeye göre verilecek ceza artırılacaktır. (m. 97/2)

Amire ve mafevka fiilen taarruz edenlerin cezaları Madde 91 – 1. Amire veya mafevka fiilen taaruz eden veya fiilen taarruza teşebbüs eden üç seneden, az vahim hallerde altı aydan aşağı olmamak üzere hapsolunur. 2. Taarruz veya taarruza teşebbüs silahlı olarak veya bir hizmet esnasında veya toplu asker karşısında veyahut silah ve tehlikeli bir alet ile yapılmış ise beş seneden, az vahim hallerde bir seneden aşağı olmamak üzere suçluya hapis cezası verilir. 3. (Değişik: 22/1/2004–5078/1 md.) Taarruz, amirin veya mafevkin vücudunda tahribatı mucip olmuşsa onbeş seneden az olmamak üzere ağır hapis, eğer ölümü mucip olmuşsa müebbet ağır hapis, az vahim hâllerde yirmidört seneden otuz seneye kadar ağır hapis cezası verilir. 4. (Değişik: 22/1/2004–5078/1 md.) Taarruz veya taarruza teşebbüs seferberlikte yapılmışsa yirmi seneden, az vahim hâllerde onbeş seneden az olmamak üzere ağır hapis, eylem amir veya mafevkin vücudunda tahribatı mucip olmuşsa müebbet ağır hapis, ölümü mucip olmuş ise ölüm cezası verilir.

Fesat Suçunun Cezası Nedir?

Yukarıda bahsi geçtiği üzere fesat suçu için asker şahısların yapacağı anlaşmanın belirlenmiş üç suç türü için yapılması gerekir. Bu suçlar; Emre itaatsizlik, mukavemet ve üste veya amire fiili taarruz suçlarıdır. Bu suç açısından cezalandırılabilirlik faillerin aralarında anlaşması ile ortaya çıkar. Anlaşma sonrası kararlaştırılan suçun işlenmesi gerekmez. Anlaşma sonrası suç işlenmişse ceza 97/2. maddeye göre artırılır. Fesat suçunun cezası mukavemet için anlaşma halinde 3 aydan 10 yıla hapis cezası, emre itaatsizlikte ısrar için anlaşma halinde 1 aydan 10 seneye kadar hapis cezası, amire veya üste fiilen saldırı suçu halinde 6 aydan 15 seneye kadar hapis cezasıdır. 

Fesadı haber vermeyenler kişiler Askeri Ceza Kanununun 98. maddesine göre cezalandırılır. 
Madde 98 – Fesat hakkında bir suretle haber alıpta fesada veya fesadın fiile çıkmasına mani olacak kadar vaktiyle malümat vermekte ihmal eden fesat, fiile çıktığı surette üç seneye kadar hapsolunur.

Fesadı haber verenler anlaşma içerisinde olsa da cezadan kurtulur. 

Madde 99 – Fesat için ittifak edenlerden biri, başka suretle malümat almadan fesadın fiile çıkmasına mümanaat mümkün olacak hal ve zamanda haber verirse, cezadan kurtulur.

Fesat Suçunda Cezanın Artırılması(m. 97/2)

Bu suçta faillerin birden ziyade olması esasen bir unsur olarak gösterilmiştir. Bu sebeple, As.C.K.nun 51/C maddesinde yazılı “suçun müteaddit şahıslar tarafından toplu olarak işlenmesi” sebebiyle cezanın artırılması mümkün değildir. İkinci fıkranın tatbiki için, müzakerenin neticesinde verilmiş olan kararın icrasına başlanmış olmak gerekir ve müzekkere ile işlenen fiil arasında da illiyet bağının bulunması şarttır. Eğer itaatsizlik, mukavemet veya fiili taarruz suçlarının birlikte icrasında, müzakere ve ittifak edilen fiilden başka bir suç meydana gelirse As.C.K.nun 97/1. maddesi ile işlenen diğer suç arasında gerçek içtima hali oluşur, keza müzakere ve ittifak edilen fiil hep birlikte yapılmazsa, aynı hal zuhura gelir. İttifak edilen fiil tamamlanmazsa maddenin ikinci fıkrası tatbik edilemez. Maddenin ikinci fıkrası, sadece ikmal olunan fiil nazara alınarak düzenlenmiştir.

Hiçbir müzakere ve karara dayanmayan haller, ancak bir “isyan suçu olur. Fesat için ittifak edenlerden biri, başka suretle malumat almadan fesadın fiile çıkmasına engel olunacak hal ve zamanda fesattan haber verirse cezadan kurtulur. (As.C.K. 99)

Askeri Suçlara Hangi Mahkeme Bakar?

Askeri Ceza Kanununda yer alan askeri suçların yargılaması 2017 yılı Anayasa değişikliğinden sonra sivil mahkemelerde yapılacaktır. Artık askeri suçlara askeri mahkemeler değil asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleri bakmaktadır. Askeri Ceza Kanununda yer alan askeri suçlardan olan fesat suçu sırf askeri suçtur. Yargılaması cezanın ağırlığına göre asliye ceza mahkemesi veya ağır ceza mahkemesinde yapılır. Ancak fesat suçunun genel olarak yargılamasının asliye ceza mahkemesinde yapılacağını söylemek yanlış olmaz. Askeri suçlardan yargılanan kişilerin muhakkak bir askeri avukatla çalışması gerekir. Askeri avukatlar, askeri suçlar konusunda uzmanlaştığı için fesat suçunda savunmanızı en iyi şekilde yapacaktır.